Inleiding
Een veel gehoord probleem onder hobbyisten en elektronicakenners is dat een relais niet werkt in een 12V schakeling. Hoewel het op het eerste gezicht eenvoudig lijkt om een relais te gebruiken, zijn er verschillende oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat het relais niet correct functioneert. Dit artikel gaat in op enkele veelvoorkomende oorzaken en helpt je stap voor stap het probleem op te lossen.
Wat is een relais en hoe werkt het?
Een relais is een elektromagnetische schakelaar die een stroomcircuit kan openen of sluiten met behulp van een relatief klein elektrisch signaal. Het stelt je in staat om bijvoorbeeld met een laagspanningscircuit een hoger spanningscircuit te schakelen. Een veel gebruikt type is het 12V relais, dat vaak in auto-elektronica en projecten met microcontrollers wordt toegepast.
Veelvoorkomende oorzaken waarom het relais niet werkt
Onvoldoende stuurspanning of stroom
Een van de meest voorkomende oorzaken is dat de stuurspanning niet voldoende is om het relais te activeren. Veel 12V relais hebben een minimaal inschakelstroom nodig, meestal rond de 30 tot 100 mA. Als je hiervoor een microcontroller zoals een Arduino gebruikt, kan de uitgangsstroom te laag zijn. In dat geval is het nodig om een transistor te gebruiken om het relais indirect aan te sturen.
Verkeerde aansluiting
Een relais heeft doorgaans vijf pinnen: twee voor de spoel en drie voor het schakelgedeelte (common, normally open en normally closed). Wanneer deze verkeerd worden aangesloten, zal het relais niet goed functioneren. Controleer altijd het datasheet van jouw specifieke model om te zien welke pinnen waarvoor dienen.
Geen of verkeerde vrijloopdiode
Bij het inschakelen van de relais spoel wordt een elektrische lading opgebouwd die bij uitschakeling als spanningspiek kan vrijkomen. Zonder een vrijloopdiode over de spoel kan deze piek je schakeling of microcontroller beschadigen of ervoor zorgen dat het relais onbetrouwbaar werkt. Een standaard 1N4007 diode voldoet meestal prima.
Tips om het probleem op te lossen
Zorg altijd eerst dat de voedingsspanning stabiel en voldoende is. Meet met een multimeter of de 12V daadwerkelijk op de juiste pinnen van het relais terechtkomt, en bekijk de stroomsterkte van je stuurcircuit. Controleer ook altijd dubbel of je werkingsschema klopt met het datasheet van het relais dat je gebruikt.
Conclusie
Een relais dat niet werkt in een 12V schakeling komt vaker voor dan je denkt en is meestal eenvoudig op te lossen. Door aandacht te besteden aan de juiste stuurspanning, correcte aansluiting en het toevoegen van een vrijloopdiode voorkom je de meeste problemen. Aan de hand van de informatie in dit artikel kun je je schakeling betrouwbaarder maken en toekomstige fouten vermijden.
